Yalibims onderbaanconstructie
voor havenspoorlijn Botlekbrug

Yalibims gewapende grondconstructie voor spoor; uniek in Nederland

Sinds 1955 ligt de Botlekbrug over de Oude Maas in het Rotterdamse havengebied. In 2015 is naast de oude Botlekbrug een van Europa’s grootste hefbruggen gebouwd. Het wegverkeer, fietsers en voetgangers gaan al een tijdje over de nieuwe brug en de oude is gesloopt. De laatste stap voor A-Lanes A15, een samenwerkingsverband tussen Ballast Nedam, John Laing, Strabag en Strukton, is de aansluiting op het spoorwegnet van de havenspoorlijn.

Bij de aansluiting van het spoor op de brug moest rekening worden gehouden met de onderliggende Botlekspoortunnel en de Botlektunnel voor het auto- en vrachtverkeer. Daarnaast liggen er kwetsbare leidingen van de industrie en heeft men te maken met een instabiele ondergrond. Een andere uitdaging zit hem in het feit dat de toekomstige bestemming van de omgeving nog niet bekend is; denk aan eventuele uitbreidingen. Arcadis vroeg Joosten Concepts partner Geologics een ontwerp te maken voor dit complexe project. Gekozen is voor een oplossing waarbij zowel aan de west- als aan de oostzijde een gewapende gronYdconstructie is opgebouwd met Yalibims; een vederlicht, maar stabiel funderingsmateriaal dat zeer goed waterdoorlatend is. Het is in Nederland nog niet eerder toegepast voor spoorbouw.

Aan de oostzijde van de brug is aan weerszijden van het toekomstige spoor een damwand geslagen. Deze voorkomen enerzijds gronddruk op de onderbaanconstructie, anderzijds ontlasten ze de omgeving van de tegenovergestelde druk veroorzaakt door de constructie zelf. Aan de westzijde is maar aan één zijde een damwand geplaatst, de andere zijde wordt gevormd door een talud. Tegen de damwanden werd een bekisting aangebracht die met de bouw van de lagen mee omhoog schoof. De ruimte die hierdoor ontstaat voorkomt directe druk op de damwanden bij lichte zetting van de constructie. De loze ruimte is opgevuld met onverdicht Yalibims. Op deze manier wordt eventuele overlast van water, ongedierte en begroeiing voorkomen en heeft de constructie ruimte om licht uit te buiken. Deze bouwwijze maakt het mogelijk om in de toekomst, bij eventuele nieuwe ontwikkelingen in het gebied, de damwanden te verwijderen en de omgeving te ontgraven zonder de onderbaanconstructie te beïnvloeden.

De lagen Yalibims zijn gewapend met RE geogrids van Tensar. Daarnaast is een Tensar SS20 geogrid aangebracht voor mechanische stabilisatie. In tegenstelling tot de gebruikelijke laagdikte van 60 centimeter is deze constructie dusdanig geoptimaliseerd dat gewerkt is met een laagdikte van 90 centimeter, zonder risico op excessief uitbuiken.

Ondanks dat Yalibims sterker is dan zand heeft het ook de eigenschap te verbrijzelen onder hoge druk. Om dit te voorkomen bestaat de bovenste laag van de constructie uit een drukspreidende zandlaag. Om ervoor te zorgen dat de lagen Yalibims niet aangetast kunnen worden door vocht of verontreiniging door de treinen, is de zandlaag door middel van HDPE folie gescheiden van de Yalibims. Onder de folie ligt een Polyfelt TS non-woven geotextiel van TenCate ter bescherming van de folie. Direct op de folie is een RE grid aanbracht om glijden van het zand te voorkomen. Ook in de hierop volgende twee tot drie lagen zand is een RE grid toegepast, hier om de lagen te wapenen.

Aan de oostzijde is de grondsituatie van het laatste stuk tussen de onderbaanconstructie en het landhoofd erg instabiel. Hier is een combinatie van EPS en betonnen palen toegepast om extra grondbelasting te voorkomen. In deze constructie worden de neerwaartse krachten van de passerende treinen opgevangen voor de palen. Om te voorkomen dat de palen zijwaartse druk te verduren krijgen door zetting van grond tussen de palen, is hier EPS aangebracht. Het lichtgewicht EPS vult de ruimte tussen de palen op, zonder druk te zetten tegen de betonnen palen. Daarnaast wordt op deze wijze het landhoofd van de brug ontlast van druk veroorzaakt door de onderbaanconstructie.

De ondergrond voor het spoor wordt gevormd door een laag asfalt met daarop een laag spoorballast en uiteindelijk het spoor van ProRail.

Het project is uitgevoerd door Joosten Concepts partners Molhoek-CCT en Loonbedrijf Van Etten. Het materiaal is geleverd door Joosten Kunststoffen in samenwerking met fabrikanten TenCate en Tensar.

Specificaties

• Project: Botlekbrug A15 - Rotterdam
• Opdracht: Realiseren onderbaanconstructie voor havenspoorlijn Botlekbrug
• Materialen: Ca. 36.000 m2 Tensar 520/540/560RE , 4.200 m2 Tensar SS20 geogrid, 12.000 m2 TenCate Polyfelt TS, 13.500 m2 Jogetex NG25, 2.500 m Bodkin staaf,  7.800 m2 HDPE folie
• Opdrachtgever: Rijkswaterstaat, ProRail en Arcadis
• Hoofdaannemer: A-Lanes A15 (Ballast Nedam, John Laing, Strabag en Strukton)
• Uitvoerders: Molhoek-CCT en Van Etten
• Leverancier: Joosten Kunststoffen i.s.m. Tensar en TenCate
• Oplevering: Medio 2019

Heb je een soortgelijke uitdaging?
Neem contact op met een specialist van Joosten Concepts.