De eerste Treebox
in Nederland, 15 jaar later

Gemeente Apeldoorn en Joosten pioniers met eerste groeiplaats

15 jaar geleden introduceerde Joosten Kunststoffen de eerste treebox in Nederland. Destijds begon gemeente Apeldoorn, in 2018 uitgeroepen tot European City of Trees, te pionieren met de ontwikkeling van duurzaam groen in de stad. Voor een nieuw te planten boom op het schoolplein van de Montessorischool Passe-Partout te Apeldoorn werd gezamenlijk een plan bedacht om de boom een betere groeikans te geven.

Probleemstelling
De vraag van de gemeente was: Hoe kunnen we een volledig door betontegels omgeven nieuwe boom uit laten uitgroeien tot een gezonde volwassen boom?

Hiervoor heeft een boom een aantal belangrijke zaken nodig: ruimte, water, voeding en zuurstof. Wanneer de bestrating tot vlak aan de stam van de boom loopt, dan is toevoer van water, voeding en zuurstof op natuurlijke wijze niet toereikend. Ruimte zullen de wortels zelf zoeken, maar bij gebrek aan water, voeding en zuurstof zullen ze naar boven groeien om dit zelf te halen. Met schade aan de bestrating als gevolg.

Oplossing
Onze groenspecialisten, Geert-Jan Derksen en Pascal Otten, bedachten een groeiplaatsconstructie met Joosten Jobiboxen als boomkrat, die aangebracht werden rondom de boom. De boxen werden gevuld met voedingsrijke bomengrond en ingepakt met een waterdoorlatend geotextiel. De boomkratten werden 10 centimeter uit elkaar geplaatst voor optimale wortelgroei. Op de krattenconstructie werd een geogrid aangebracht voor voldoende drukspreiding. Onder de kratten werden vier grindpijlers geplaatst om overtollig water af te voeren.

Met deze eerste groeiplaatsconstructie ontstond een afgebakende ruimte, met voldoende nutriënten, voor onbelemmerde wortelgroei. Door de hele constructie werd een drainagebuis aangebracht die, door middel van twee kolken in de bestrating, regenwater en zuurstof bij de wortels van de boom brengt.

De eerste groeiplaats 15 jaar later
Dit voorjaar is het schoolplein gerenoveerd tot een meer natuurlijke omgeving en is de bestrating vervangen door gras. Voor de gemeente Apeldoorn een mooi moment om 15 jaar groeiplaatsverbetering te evalueren. Samen met Peter Huis in ’t Veld van de gemeente, ging Geert-Jan Derksen op onderzoek uit op het schoolplein.

Van wortelopdruk bleek geen sprake en de boom zelf zag er in het vroege voorjaar al gezond uit; dat is op zichzelf natuurlijk al een belangrijk teken. Maar doordat het schoolplein gedeeltelijk ontgraven werd, was ook goed te zien hoe het wortelstelsel van de boom zich ontwikkeld heeft.

Er werd geen noemenswaardige wortelgroei buiten de krattenconstructie waargenomen, wat erop duidt dat er na al die jaren nog voldoende voedingsrijke grond aanwezig is. De wortels die erbuiten groeien zijn waarschijnlijk op zoek gegaan naar water. Een van de kolken is in het verleden overkapt met de bouw van een fietsenstalling. Hiermee werd een van de twee belangrijke watertoevoeren afgesloten van regenwater. Met de komst van het gras rondom de boom zal de waterhuishouding op natuurlijke wijze hersteld worden en kan de boom nog decennia mee.

Ontwikkeling van groeiplaatsconstructies
De drang naar meer groen in stedelijk gebied is de afgelopen jaren, door meerdere redenen, enorm toegenomen. Inwoners van steden hebben behoefte aan meer groen als tegenhanger van de bebouwing en bestrating. Daarnaast wordt de vrije tijd anders besteed en is er behoefte om in de stad te recreëren. Natuurorganisaties en deskundigen zijn ervan doordrongen dat meer groen in de stad noodzakelijk is om de biodiversiteit in stand te houden. Ook overheden moeten, volgens verschillende nationale en internationale afspraken, zorg dragen voor de bescherming van de natuur en maatregelen nemen om opwarming van de aarde tegen te gaan. Zo heeft meer groen in de stad, bijvoorbeeld, een positieve invloed op het Urban heat island effect.

Hierdoor heeft de ontwikkeling van constructies en producten voor de verbetering van groeiplaatsen een enorme vlucht genomen. Joosten Kunststoffen is hiervoor een partnerschap aangegaan met het Engelse Greenblue Urban. GreenBlue Urban (GBU), opgericht in 1992, doet onderzoek naar en levert oplossingen voor groeiplaatsverbetering in een stedelijke omgeving. Het doel is een drastische verbetering van de kwaliteit van groen in de stad.

Het GBU Stratacell systeem was een van de eerste boombunkers, speciaal ontworpen om een duurzame groeiplaats te creëren voor bomen zonder dat dit nadelige gevolgen heeft voor de stabiliteit van de ondergrond. Dit principe is in een volgende innovatiestap doorontwikkeld tot het GBU RootSpace systeem. Ondanks de zeer open structuur, wat ruimte biedt aan de wortels en voedingsrijke grond, heeft dit systeem een hoge belastbaarheid en is flexibel te installeren. RootSpace is door middel van aanvullende systemen voor bewatering, waterbuffering en beluchting aan te passen aan project specifieke wensen en eisen.

De laatste ontwikkeling is het loskoppelen van de hemelwaterafvoer van het riool en deze koppelen aan een groeiplaats. Zo is het mogelijk regenwater op te vangen en vervolgens te bufferen in de groeiplaats. Het regenwater kan in droge tijden gebruikt worden om de boom te voorzien van extra water. Overtollig water kan onder de groeiplaats infiltreren in de bodem en komt bij het grondwater. Zo komt regenwater terecht waar het hoort en worden het rioleringsstelsel en de waterzuiveringsinstallaties ontzien tijdens hevige regenbuien.

Heb je een soortgelijke uitdaging?
Neem contact op met een Product Specialist van Joosten Kunststoffen.